Zaprezentowana przez A.T. Stilla w 1847 roku koncepcja diagnozowania i leczenia zaburzeń funkcjonalnych człowieka w ujęciu holistycznym, co oznacza wielopłaszczynowe oddziaływanie manualne na organizm człowieka, którego celem jest zniesienie dolegliwości bólowych, przywrócenie prawidłowego napięcia mięśniowego, poprawa drenażu limfatycznego, poprawa pracy narządów wewnętrznych, zmniejszenie ucisku na nerwy i naczynia krwionośne oraz stymulacja procesów odpornościowych. Istotą pracy osteopaty jest palpacja i techniki manualne w celu zdiagnozowania dysfunkcji pierwotnej ze względu na to, że przyczyna naszego bólu może znajdować się w zupełnie innej części ciała. Osteopatia zakłada, że „do gabinetu przychodzi pacjent, a nie choroba“. Najczęściej osteopatia kojarzy się z układem ruchu, głównie leczeniem kręgosłupa, natomiast należy pamiętać, że metoda ta stworzona jest po to by leczyć choroby wszystkich układów ciała.
Główne zasady osteopatii:
- organizm ludzki stanowi całość
- organizm posiada zdolność do samoleczenia i samoregulacji
- istnieje bezpośredni związek między strukturą a funkcją
Co można leczyć za pomocą osteopatii?
- Ostre i przewlekłe zespoły bólowe układu kostno-stawowego kończyn górnych, dolnych i kręgosłupa
- Funkcjonalne schorzenia układu gastroenterologicznego, uroginekologicznego, krążenia, oddechowego, neurologiczne
- Bóle głowy dzieci i dorosłych (migreny, bóle napięciowe, zawroty głowy)
- Dysfunkcje stawów skroniowo - żuchwowych
- Urazy okołoporodowe u dzieci, zaburzenia rozwoju koordynacji i psychomotoryki
- Zespoły bólowe kobiet w ciąży, profilaktyka okołoporodowa
- Wady postawy
- Zespoły psychosomatyczne, lękowe, depresyjne
Osteopatia narządów trzewnych (wisceralna)
Terapia wisceralna to postępowanie diagnostyczne i lecznicze mające na celu przywrócenie prawidłowego napięcia i ruchomości narządów jamy brzusznej, klatki piersiowej i miednicy. Narządy wewnętrzne połączone są ze sobą za pomocą licznych struktur łącznotkankowych, przytwierdzone są m.in. do kręgosłupa, żeber czy miednicy. Ze względu na odruchy wiscerosomatyczne (unerwienie autonomiczne) zaburzenia pracy organów wewnętrznych mogą być punktem wyjściowym dla statycznej nierównowagi i ograniczeń ruchomości narządu ruchu, jak np. bóle kręgosłupa, czy stawów obwodowych. Założeniem osteopatii jest holistyczne podejście do człowieka , co oznacza że powinno leczyć się całego człowieka, a nie tylko problem z którym pacjent przyszedł do terapeuty, dlatego w czasie diagnostyki zawsze należy zwrócić uwagę na powiązania dolegliwości kręgosłupa lub stawów z ograniczeniem efektywności pracy narządów wewnętrznych.
Czy wiesz że przewlekły ból prawego stawu barkowego może mieć podłoże w dysfunkcji wątroby, czy pęcherzyka żółciowego, a ból lewego stawu barkowego może wynikać z zaburzenia pracy żołądka, czy śledziony? To tylko 2 przykłady, które pokazują, że dolegliwości zaobserwowane na obwodzie mogą mieć swoją pierwotną przyczynę w zaburzeniach pracy narządów wewnętrznych. W założeniu osteopatii wisceralnej każda dysfunkcja narządów wewnętrznych przenosi się na inne struktury ciała i odwrotnie – bóle kręgosłupa czy stawów mogą być wynikiem nieprawidłowej pracy narządu wewnętrznego lub dany narząd może nieprawidłowo pracować w wyniku zablokowania danego segmentu kręgosłupa, z którego pochodzi jego unerwienie.
Celem terapii wisceralnej jest przywrócenie odpowiedniej elastyczności tkanek, poprawa ukrwienia w obrębie narządów wewnętrznych, zlikwidowanie zastojów żylnych, co wpływa na poprawę mobliności i mniejsze dolegliwości na obwodzie.
Wskazania do terapii wisceralnej:
- dolegliwości bólowe kręgosłupa i stawów
- napięcia w obrębie jamy brzusznej
- nudności, wzdęcia, zaparcia
- refluks żołądka, zgaga
- zapalenia pęcherzyka żółciowego
- osłabienie funkcji wątroby
- stany zapalne jelit
- choroby tarczycy
- stany po operacjach chirurgicznych (zrosty)
- bolesne miesiączki
- nietrzymanie moczu
- zaburzenia płuc i serca
- dysfunkcje nerek
Osteopatia czaszkowo-krzyżowa
Twórcą metody był Sutherland, który dowiodł, że zachodzi ruch pomiędzy poszczególnymi koścmi czaszki, w oparciu o fazową zmiane kształtumózgowia wynikającą z pulsacyjnego wydzielania płynu mózgowo – rdzeniowego w komorách bocznych mózgu, podczas ich wypełniania i opróżniania. W naszym organizmie możemy wyróżnić różne rytmy, m.in. rytm serca, rytm oddechowy, a także właśnie rytmiczny przepływ płynu mózgowo – rdzeniowego. Jeśli dochodzi do zaburzenia tego przepływu mogą pojawiać się dolegliwości o niejasnej etiologii. Napięcia w obrębie struktur czaszki (w tym chrząstkozrostu klinowo – podstawnego SSB), przenoszone są przez oponę twardą, aż do kości krzyżowej, gdzie znajduje się jej przyczep końcowy (stąd nazwa terapia czaszkowo – krzyżowa), a także w drugą stronę – zaburzenia uchomości kości krzyżowej powodują napięcia w czaszce, a dalej w całym systemie mięśniowo – powięziowym. Prawidłowe funkcjonowanie całego sytemu zapewnia równowagę w całym organizmie, a także wzmacnia układ odpornościowy.
Wskazania do terapii czaszkowo – krzyżowej:
- bóle głowy (migreny, bóle napięciowe)
- nerwobóle
- stany zapalne zatok
- dysfunkcje stawów skroniowo – żuchwowych
- urazy okołoporodowe
- porażenia nerwów (twarzowego, trójdzielnego)
- zaburzenia snu
- problemy natury psychicznej (depresja, nerwice, stany lękowe, stres)
Osteopatia parietalna (narządu ruchu)
Skupia się głównie na aparacie ruchowym człowieka, czyli kościach, mięśniach, powięziach, ścięgnach, więzadłach i stawach. Jest to głównie terapia manualna podczas, której zwalcza się ograniczenia ruchomości w stawach obwodowych i w kręgosłupie, normalizuje napięcie mięśniowe, czy zmniejsza restrykcje powięziowe. Wszystkie działania mają na celu zniesienie dolegliwości bólowych i przywrócenie równowagi stato – dynamicznej organizmu.
Osteoaptia pediatryczna
Narodziny dziecka wiążą się nie tylko z wielkim szczęściem, ale u prawie każdego rodzica pojawia się również obawa, czy moje dziecko na pewno rozwija się prawidłowo. Jeśli rodzic zauważy coś niepokojącego w rozwoju motorycznym dziecka lub lekarz pediatra stwierdzi jakieś nieprawidłowości, dziecko powinno poddane być terapii u fizjoterapeuty bądź osteopaty. Podczas wizyty fizjoterapeuta/osteopata przeprowadza wywiad z matką dotyczący przebiegu ciąży oraz porodu. Następnie wykonuje badanie kliniczne pod kątem rozwoju psychoruchowego oraz interpretuje ewentualne wykryte zaburzenia rozwoju. Punktem zainteresowań podczas badania i terapii są ograniczenia ruchomości w stawach i w kręgosłupie, zmiany w napięciu tkanek, ocena rytmu kranio-sakralnego, oraz napięcia w obrębie trzewi. W trakcie porodu siłami natury dochodzi do kompresji główki dziecka podczas przechodzenia przez kanał rodny, co może skutkować napięciami w obrębie opony twardej otaczającej mózg i rdzeń kręgowy. Takie napięcia mogą powodować asymetrię ciała, zaburzenia snu, płaczliwość, czy zaburzenia pracy układów ciała. Niejedna mama wie, jak uciążliwe mogą być kolki – pomocna może okazać się terapia osteopatyczna, która oddziaływuje m.in. na autonomiczny układ nerwowy, czego skutkiem jest poprawa perystaltyki, lepsze funkcjonowanie narządów wewnętrznych, poprawa napięcia mięśniowego. Leczenie osteopatyczne można rozpocząć już w 1 tygodniu życia u dzieci donoszonych, u wcześniaków trzeba zwracać uwagę na masę urodzeniową oraz stan ogólny. Każda wizyta kończy się zaleceniami (w zakresie żywienia, czy odpowiedniego układania dziecka) oraz instruktażem ćwiczeń do wykonywania z dzieckiem w domu.
Wskazania do terapii osteopatycznej w pediatrii:
- urazy okołoporodowe
- asymetria tułowia, głowy
- kręcz szyi
- kolki, zaparcia
- zaburzenia połykania i ssania
- refluks żołądkowo – jelitowy
- wzmożone napięcie mięśni
- mózgowe porażenie dziecięce
- zaburzenia chodu
- niedrożność kanalika łzowego
- uszkodzenia splotu ramiennego
- ograniczenia ruchomości stawów i kręgosłupa
- dysplzja stawów biodrowych
- wady postawy
- opóźniony rozwój psychoruchowy
- nadpobudliwość, płaczliwość, zaburzenia snu
Osteopatia dla kobiet w ciąży
Ciąża jest zjawiskiem fizjologicznym, ale ze względu na szereg zmian hormonalnych i biomechanicznych może powodować wiele dolegliwości. Rozwijająca się ciąża zwiększa napięcie więzadeł miednicy, a jej ciężar jest przenoszony bezpośrednio na mięśnie dna miednicy, co zmienia wzorce ruchu w stawach krzyżowo - biodrowych, na spojeniu łonowym, kości guzicznej i przejściu lędźwiowo - krzyżowym. Następuje przemieszczenie środka ciężkości do przodu oraz pogłębienie krzywizn kręgosłupa w odc. L i C. Pojawiają się zatem również bóle karku, stawów obwodowych, bóle głowy, bóle pachwin, drętwienia kończyn, obrzęki kończyn dolnych, wysiłkowe nietrzymanie moczu, czy zaparcia. Osteopatia jest bezpieczną i skuteczną terapią leczenia kobiet w ciąży, wpływa na prawidłowe ustawienie kości miednicy (zniesienie dolegliwości bólowych w czasie porodu), skrócenie czasu porodu, likwiduje bóle kręgosłupa i głowy, wahania nastrojów, a także poprawia jakość oddychania i snu.
Osteopatia stomatologiczna
Dysfunkcje stawu skroniowo – żuchwowego to problem zarówno dorosłych jak i dzieci. Prawidłowe funkcjonowanie tego stawu zależy od funkcji całego aparatu stomatognatycznego, mięśniowo-powięziowego, stawów kręgosłupa, czy stawów obwodowych. Problemy z aparatem żucia mogą wynikać z:
- urazów (uderzenie, uraz typu whiplash, mikrourazy)
- przeciażenia (np. intensywne żucie gumy)
- ekstrakcji zębów
- wad zgryzu
- wad postawy
- stanów zapalnych w przebiegu np. RZS
Objawami nieprawidłowego funkcjonowania stawu skroniowo – żuchwowego mogą być:
- krepitacje/trzaski podczas otwierania żuchwy
- bóle głowy
- bóle odcinka szyjnego
- szczękościsk
- bruksizm (zgrzytanie zębami)
- bóle ucha bez cech infekcji
- szumy uszne
Diagnostyka osteopatyczna obejmuje szczegółowy wywiad z pacjentem oraz ocenę ruchomości stawu skroniowo – żuchwowego i stawów kręgosłupa, ocenę napięcia mięśniowego w obrębie aparatu żucia i mm. szyi, a także ocenę napięć w obrębie czaszki.
Leczenie polega na przywróceniu prawidłowego balansu mięśniowo - powięziowego w obrębie mm. żucia, mobilizacji stawu skroniowo – żuchwowego oraz przywróceniu prawidłowej ruchomości w obrębie kręgosłupa i stawów obwodowych.
Osteopatia uroginekologiczna
Schorzenia uroginekologiczne to grupa wielu dysfunkcji obejmujących narządy znajdujące się w miednicy mniejszej (macicy, jajników, pochwy, pęcherza, prostaty, odbytnicy), a także mięśni dna miednicy oraz kości miednicy, krzyżowej i guzicznej.
Osteopatia uroginekologiczna to kompleksowe leczenie manualne mające na celu diagnostykę oraz terapię narządów miednicy mniejszej, w celu poprawy mobilności struktur, normalizacji napiecia mięśniowego oraz przywrócenia prawidłowego drenażu w obrębie miednicy i jamy brzusznej. Oddziałuje całościowo na pacjenta, jest bezpieczna i wskazana w wielu przypadkach, również po zabiegach operacyjnych.
Częstą przyczyną dysfunkcji w obrębie miednicy mniejszej jest nieprawidłowe ciśnienie pomiedzy jamą brzuszną, a dnem miednicy (np. w wyniku nieprawidłowo wykonywanych ćwiczeń mięśni brzucha), co może powodować osłabienie mięśni dna miednicy oraz zastój płynów, który może zaburzać pracę narządów miednicy mniejszej, a z czasem powodować różnego rodzaju schorzenia uroginekologiczne. Techniki osteopatyczne wyrównują ciśnienia pomiędzy jamami ciała, poprawiają mobilność narządów wewnętrznych, a dodatkowo przywracają odpowiednią ruchomość w obrębie struktur stawowo – więzadłowych miednicy mniejszej, co wpływa na normalizację napięcia mięśniowego, poprawę drenażu żylnego i limfatycznego.
Wskazania:
- bolesne miesiączki
- endometrioza
- osłabienie mięśni dna miednicy
- nietrzymanie moczu
- bóle kości krzyżowej i kości guzicznej
- bolesne współżycie
- hemoroidy